سختی ( Hardness ) یک ماده میزان مقاومت ماده در برابر تغییر شکل است ، این مشخصه مربوط به جامدات است و تغییر شکل ممکن است موقت و یا دایم باشد. اندازه گیری مقاومت یک جسم به نفوذ و تاثیر فشار ، ضربه ، سایش و… شی دیگر را سختی سنجی گویند. سختی فروروندگی، سختی واجهشی (مخصوص اجسام با خاصیت الاستیک) و سختی سایشی از جمله فاکتورهایی است که مورد آزمایش قرار می گیرد. محاسبه سختی یک ماده مانند خواص دیگر مثل کشش و میزان انعطاف پذیری و غیره، اطلاعات ضروری به منظور انتخاب ماده اولیه برای تولید یک قطعه می باشد.
سختی فروروندگی : برای محاسبه سختی فروروندگی ، با استفاده از یک شی با وزن معین جسم مورد آزمایش را تحت فشار قرار می دهند و نسبت نیروی وارده به میزان فرو رفتگی را مورد محاسبه قرار می دهند.
سختی واجهشی : این نوع سختی مختص اجسام الاستیک می باشد. این آزمایش با پرتاب یک شی با جرم معین و از ارتفاع مشخص بر سطح جسم تحت آزمایش انجام می شود با محاسبه نسبت وزن شی پرتاب شده به میزان بازگشت آن ، سختی واجهشی مشخص می شود.
سختی سایشی : اندازه گیری میزان مقاومت جسم به سایش را سختی سایشی گویند. در این آزمایش با ایجاد خراش توسط سوهان ، سوزن و هر شی نوک تیز میزان خراشیدگی و سایش را به لحاظ کمی و کیفی بررسی می کنند.
مبنای دستگاههای سختی سنج براساس سختی مورد محاسبه و سطح مورد آزمایش متفاوت است. ابزار مورد استفاده برای سختی سنجی عموما از جنس الماس و یا فولاد است که به صورت مخروط، سوزن ، ساچمه ، هرم ، سطح و… می باشد.
برخی انواع آزمایشات سختی سنجی عبارتند از : راکول ، برینل ، ویکرز ، سختی سنج شور ، مونوترون ، سختی سنج هربرت ، سختی سنج نوپ (ریز سختی سنج، مناسب برای سطوح بسیار نازک ) و… در میان این آزمایشات ، شیوه های راکول ، برینل Brinell hardness) ) و ویکرز(Vickers hardness )، برای فلزات از جمله آلومینیوم مناسب است.
